Manische Depressie of ook wel Bipolaire Stoornis genoemd is een 'stemmingsstoornis' die
wordt gekenmerkt door wisselende stemmingen dan weer manisch of hypomaan, dan weer depressief. De manische
periode is het tegenover-gestelde ofwel de tegenpool van een depressieve periode, vandaar de term bipolair
(tweepolig).
De stemmingswisselingen kunnen af en toe optreden, met periodes van een normale stemming tussendoor, maar ook
snel achter elkaar.
Het is best een pittig stempel of label dat je krijgt als deze diagnose gesteld wordt. Er zit ook
nogal een taboe op.
Het is wel interessant hoe je uiterlijke omstandigheden verschillend kunt ervaren tijdens een depressieve en een
manische episode. Hetzelfde thema kun je in een depressie als heel groot probleem zien en in een manie als geen
enkel probleem. Een manische depressie vraagt wel om een andere behandeling dan de depressie en dan kan ook
een signaleringsplan van belang zijn. Het is de betreffende persoon zelf namelijk niet altijd even duidelijk
wanneer er sprake is van een manische episode. Die kan namelijk - in tegenstelling tot de depressie - best prettig
zijn.
Een bipolaire stoornis kan veroorzaakt worden door het gebruik van antidepressiva die gebruikt werden n.a.v. een
depressie. Je kunt met antidepressiva dan doorschieten in een manie. Alhoewel ik nooit officieel een diagnose heb
gekregen is dit achteraf gezien voor mij wel herkenbaar. Twee keer schoot de depressie door in een manisch
gedrag. De eerste keer in 1999 werkt ik nog bij Océ Technologies. Dit manische gedrag heeft er wel toe
bijgedragen dat men het niet meer zag zitten met mij, het heeft me toen dus m'n baan gekost. En de manische episode
rond 2001 heeft me best wel wat geld gekost. Het is in een manie bijvoorbeeld helemaal niet vreemd om voor een
verhuizing een busje te kopen i.p.v. te huren, mijn favoriete voorbeeld als ik er wat over vertel. Nu ik me na
m'n laatste depressie van 2019 weer wat manisch voel, heb ik dit met m'n psycholoog besproken en zij gaf aan
dat het manische nu niet ernstig genoeg is voor een diagnose. Ik heb veel over mezelf geleerd, ik houd m'n
verstand erbij en doe nu geen onverantwoorde dingen.
Vlagen
Uiteindelijk zijn manische depressie en bipolaire stoornis maar woorden die aangeven dat je leven in vlagen
gaat. Dan gaat het slecht, dan gaat het goed, en het voelt soms heel slecht en soms voelt het juist heel goed. Voor
de omgeving is het moeilijk te volgen, en dan is de diagnose wel handig om er over te kunnen communiceren.
Functioneren
Manisch-depressief of bipolair wil helemaal niet zeggen dat je kunt functioneren in de maatschappij. De
bipolaire stoornis kent namelijk ook zijn positieve kanten. Het kan gepaard gaan met een toegenomen, sterk en
snel denkvermogen. In combinatie met andere persoonlijke kwaliteiten kunnen daardoor uitzonderlijke prestaties
neergezet worden. Tijdens de betere periodes kun je ook ontzettend creatief zijn en veel daadkracht hebben.
Bekende mensen waarvan bekend is dat de manisch-depressief waren, zijn bijvoorbeeld:
Showbiz: Antonie Kamerling, Marilyn Monroe, Teresa Stratas, Kurt Cobain, Judy Garland, Stephen Fry, Sinéad
O’Connor
Politiek en bedrijf: Winston Churchill, Frans Otten, Ger Klein, Theo Joekes
Componisten: Robert Schumann, Ludwig van Beethoven, Sergei Rachmaninov, Pjotr I.Tsjaikovsky, Chopin
Wetenschappers: Kay Redfield Jamison, Christiaan Huygens, Piet Vroon, Isaac Newton
Antonie Kamerling over zijn depressies:
Hulp zoeken en behandeling
Als je hulp zoekt blijkt dat een manische depressie best goed te behandelen is waardoor een
tamelijk ‘normaal’ leven geleid kan worden. Lotgenotencontact en zelfzorg zijn hierbij belangrijk.
Een combinatie van medicijnen en therapie
Psycho-educatie, gesprekstherapie of lotgenotencontact zorgen ervoor dat iemand met een manisch-depressieve
stoornis beter inzicht in zijn ziekte krijgt en zich meer bewust kan worden van zijn stemming en deze leert
beïnvloeden.
Therapie kan een bijdrage leveren aan het leren herkennen van de signalen/situaties die voorafgaan aan het begin
van een nieuwe episode. Hierdoor kan op tijd worden ingegrepen. Met behulp van therapie kun je ook leren leven met
de mogelijkheden en beperkingen van de ziekte.
Signaleringsplan
Om episoden van manie of depressie te voorkomen of te bekorten kan het helpen om een signaleringsplan of noodplan
te maken. Hierin staat wat jouw vroege signalen zijn van een ontregeling, hoe je zelf of mensen om je heen dit
kunnen herkennen en wat er gedaan kan worden. In een psycho-educatiecursus leer je hoe je zo’n plan kunt maken, of
je kunt samen met je behandelaar zo'n plan maken. Op den duur kan het nodig zijn je signaleringsplan bij te
stellen of te veranderen. Het is gebruikelijk het plan sowieso een keer per jaar weer met je behandelaar door te
nemen.
Medicijnen Medicijnen kunnen een ondersteunende rol spelen bij de behandeling van een manisch-depressieve
stoornis aangezien ze de stemmingswisselingen onder controle kunnen brengen en de bijbehorende verschijnselen
verminderen. Tussen de periodes helpen ze een volgende episode voorkomen. Ze genezen de stoornis echter niet
waardoor ze voor lange tijd geslikt zullen moeten worden. Het stoppen met de medicijnen wordt vaak gevolgd
door een nieuwe episode. Een behandeling met medicijnen heeft bij ongeveer 70% van de mensen met een manische
depressie effect.
Bij een manie schrijven artsen meestal lithium voor. Lithium kan een manische periode voorkomen
of de ernst, duur en het aantal buien verminderen. Het kan ook een manische bui stoppen. Hoe deze werking
precies tot stand komt is niet bekend. Waarschijnlijk heeft het invloed op de overdracht van prikkels in de
hersenen. Soms geeft de arts er in het begin van de behandeling een rustgevend medicijn bij. Wanneer je ook
depressieve klachten hebt, kan je arts ook een antidepressivum voorschrijven. Laat dit dan wel een
bewuste keuze zijn.
Evenals bij depressies worden ook bij manische depressies medicijnen vaak te makkelijk voorgeschreven.
Ook hier heeft Big Pharma een flinke vinger in de pap bij de opleiding en voorlichting van artsen. Ik zou alleen
lithium gaan gebruiken als het niet anders te doen is. Als therapieen en signaleringsplannen onvoldoende geholpen
hebben dus.
Tot slot
Leven met een manische depressie is niet makkelijk. Accepteren van dit label ook niet. Soms kun je er jaren geen
last van hebben, en denken dat het nooit meer terug komt, en toch kan het weer de kop opsteken. Het is goed om wat
mensen in je omgeving te hebben die je wat in gaten kunnen houden.
Zoek begeleiding als je er alleen niet uitkomt, en als het daarmee nog niet lukt is medicatie een optie.
Een manische depressie kan je ook hele mooie dingen brengen, geweldige ideeën, creatieve expressie en daadkracht,
maar het kan ook uit de hand lopen en je in de problemen brengen. Veel manisch depressieven zouden echter hun Ups
niet willen missen en hebben daar de Downs wel voor over.